ZAMAN SICAKLIK EĞRİLERİ
Selülozik Yangın Eğrisi (Standart Selülozik Eğri)
Standart yangın testleri ISO 834, BS 476:part 20, DIN 4102, AS 1530 gibi çeşitli ulusal standartlarda tanımlanan selülozik zaman/sıcaklık eğrisine dayanarak yapılır. BS 7436 gibi çeşitli yangın test eğrileri olmasına rağmen, aşağıda tanımlanan eğri pratikte en düşük kullanılandır. Bu eğri genel yapı içerisinde kullanılan malzemelerin yanma hızını ve içeriğini baz alır.
Selülozik yangın eğrisinin (ISO-834) sıcaklık gelişimi aşağıdaki formül ile tanımlanır;
T = 20+345*LOG(8*t+1).
Hidrokarbon Yangın Eğrisi
Selülozik eğri uzun yıllardır kullanımda olmasına rağmen, petrol gazı ve kimyasallar vb. bazı malzemeler için ahşap yanma hızı bariz olarak aşılması petrokimya endüstrisinde kullanılan malzemeler ve yapılar üzerinde testler yapma ihtiyacını oluşturmuş böylece hidrokarbon eğrisi geliştirilmiştir.
Hidrokarbon eğrisi oluşan küçük petrol yangınlarında örneğin araç yakıt depoları, petrol veya yağ tankerleri, bazı kimyasal tankerler vb. uygulanabilmektedir. Aslında hidrokarbon eğrisi standart bir yangın çeşidine dayanmasına rağmen, petrokimya yakıtları ile birçok ilişkili yangın türü vardır.
Hidrokarbon yangın eğrisinin sıcaklık gelişimi şu formül ile açıklanmaktadır:
T = 20+1080*(1-0,325*e-0,167*t-0,675*e-2,5*t)
Hidrokarbon Yangın Eğrisi (Geliştirilmiş)
Fransız yönetmeliği, hidrokarbon eğrisinden türetilmiş Geliştirilmiş Hidrokarbon Eğrisi (HCM) olarak adlandırılan Hidrokarbon Eğrisinin bir üst versiyonuna ihtiyaç duymuştur.
Standart HC eğrisinde oluşan maksimum sıcaklık 1100ºC iken Geliştirilmiş Hidrokarbon Eğrisinde 1300ºC’dir. Fakat, HCM yangının ilk bir kaç dakikasındaki ısı değişimi tüm hidrokarbon esaslı yangınlar (RWS, HCM, HC) kadar şiddetli olup yapısal betonun dağılmasına yol açan bir sıcaklık şokuna neden olur.
Geliştirilmiş Hidrokarbon Eğrisinin sıcaklık gelişimi için şu eşitlik verilmiştir:
T = 20+1280*(1-0,325*e-0,167*t-0,675*e-2,5*t)
RABT ZTV Yangın Eğrisi (Tünel)
RABT eğrisi Eureka projesi gibi test programları serisinin bir sonucu olarak Almanya’da geliştirilmiştir. RABT eğrisinde, sıcaklık çok hızlı olarak 5 dakika içerisinde 1200°C’e ulaşır. 1200°C’ye maruz kalma süresi araç yangınları için 30’uncu dakikada oluşan sıcaklık düşüşünün başlangıcıyla diğer eğrilerden daha kısadır. Sıcaklık düşüşü tren yangınları için sadece 60 dakikada başlaması söz konusudur. Her iki yangın eğrisine de 110 dakika soğutma periyodu uygulanır.
RABT-ZTV zaman/sıcaklık eğrisine maruz kalan numuneler için hata kriteri güçlendirilmiş sıcaklık 300°C’yi geçmemelidir. Maksimum sıcaklığı için gereklilik bulunmamaktadır.
RWS Yangın Eğrisi (Tünel)
RWS yangın eğrisinin sıcaklık gelişimi aşağıdaki yönergeler tarafından tarif edilmiştir:
RWS eğrisi Hollanda’da ulaştırma bakanlığında Rijkswaterstaat tarafından geliştirilmiştir. En kötü senaryoda bu eğri için 300 MW yangın yükü ile 50 m³ yakıt, petrol veya benzinli tanker ateşinin oluşabileceği ve 120 dakikaya kadar sürebileceği varsayımına dayanmaktadır. RWS eğrisi 1979 yılında Hollanda’da TNO tarafında gerçekleştirilen test sonuçlarına dayanmaktadır.
RWS yangın eğrisinin doğruluğu yol tünelleri için tasarlanan yangın eğrisi için Norveç’te Runehamar tünelindeki tam ölçekli testlerde teyit edilmiştir.